Të mësuarit përmendsh në mënyrë efektive

Mr. Rejhan Neziri

 

Edhe pse mësimi përmendsh nëpër shkollat perëndimore dhe në ato që mëtojnë t’i imitojnë ato, është nxjerrë nga plani mësimor, me pretekstin se nuk ka efekt, sërish ne gjatë gjithë jetës mbetemi të detyruar që gjëra të caktuara t’i mbajmë në mend, respektivisht fillimisht t’i mësojmë përmendsh, si p.sh. numrin PIN të telefonave, passwordat, fjalët e një gjuhe të huaj, eventualisht të recitojmë ndonjë poezi ose të luajmë ndonjë rol teatral. Për ne muslimanët vjen në pyetje drejtpërdrejtë edhe mësimi përmendsh i sureve të Kur’anit dhe i lutjeve a duave të tjera të cilat na duhen për kryerjen e namazit, të haxhit dhe ibadeteve të tjera.

Edhe pse truri njerëzor nuk është i prirë të mësojë përmendsh, prapëseprapë kjo nuk është e pamundur, madje nëse përdoren metoda a teknika të caktuara, kjo mund të zhvillohet shumë mirë dhe kështu që madje edhe tekste të gjata të mbahen mend sa jeta. Arti i të mësuarit përmendsh qëndron në përsëritjen e drejtë dhe në trajnimin e vazhdueshëm të trurit. Kjo është dëftuar edhe nga studimet e ndryshme të neurologëve. Kur ne dëshirojmë të mësojmë diçka përmendsh, atëherë qelizat nervore bëjnë përpjekje të krijojnë lidhje me njëra-tjetrën. Ato tkurren e zgjerohen për të vënë kontakt me njëra-tjetrën. Ky efekt ndërkaq zgjat vetëm për disa minuta. Në qoftë se duam që diçka ta mbajmë në kujtesë për një kohë më të gjatë, atëherë duhet t’i stimulojmë a t’i ngacmojmë nervat në mënyrë të vazhdueshme, në veçanti të përsëritshme. Kështu në mënyrë të përshkallëzuar krijohet një lidhje e qëndrueshme midis këtyre qelizave nervore, rezultati – e mbajnë në kujtesë tanimë të mësuarën.

Fjala magjike në këtë proces është “përsëritja”, edhe atë në kohë e mënyrë të drejtë. Ndofta nga përvoja jonë ose e të tjerëve kemi vënë re se si një njeri e mëson orë të tëra  rresht një tekst të caktuar dhe përsëri dështon në provim ose test. Kjo s’është për t’u habitur. Pa marrë parasysh, nëse njeriu mëson vetëm dhjetë minuta apo tri orë mbi një tekst, truri e shënon këtë si mësim të njëhershëm. Vetëm pasi të jetë përsëritur leximi i tekstit, nga truri do të njihet si i rëndësishëm – andaj me këtë rast më me kuptim do të ishin nga dhjetë minuta në katër ditë sesa dyzet minuta në një ditë.

 

Mësimi i drejtë përmendsh në pesë hapa

E pra, si duhet vepruar, nëse dëshiron ose je i detyruar të mësosh diçka përmendsh? Fillimisht merru me tekstin në mënyrë sipërfaqësore, pa mos hyrë në thellësi e në detaje. Lexoje me kujdes dhe me ngadalë dy herë tekstin, që të njihesh e të familjarizohesh me të. Pastaj mbylle tekstin dhe përpiqu t’i përkujtosh pikat më të rëndësishme të tij.

Me këtë ti i vë bazat për një mësim të suksesshëm. Nga arsyeja se truri më me dëshirë merret me një tekst me të cilin tanimë është njoftuar dhe mësuar sesa me një tekst krejt të panjohur.

Më pastaj ndiqi pesë hapat në vijim, nëse vërtet dëshiron të mësosh diçka përmendsh:

 

1.   Mëso pjesë-pjesë

Merre p.sh. një strofë poezie apo një sure të shkurtër kur’anore. Fillimisht mësoje vetëm rreshtin ose ajetin e parë përmendsh, edhe atë copë-copë, nëse rreshti apo ajeti është i gjatë. Pastaj kalo në rreshtin apo ajetin e dytë dhe mësoje përmendsh. Tani përsërite disa herë rreshtin apo ajetin e parë me të dytin përnjëherë, sikur të ishin një tekst i vetëm. Më pastaj kalo në rreshtat apo ajetet e ardhshëm me të njëjtën procedurë, copë-copë. Më pastaj përsërite disa herë tërë strofën apo suren. Me këtë mënyrë ti mund të mësosh edhe tekste të gjata ose fjalë të një gjuhe të huaj, pra gjithçka që të duhet ose dëshiron ta mësosh përmendsh.

Ja një shembull si do të dukej kjo te duaja/lutja “Subhanek”, të cilën ne me ëndje ua mësojmë fëmijëve tanë në fillim të mësimit fetar islam në familje ose në mejtepin e xhamisë: